Ik hoor regelmatig van lezers dat ze zich schuldig voelen als het niet lukt om minder te snoepen, snacken of drinken.

En blijvend afvallen lukt vaak ook niet.

Gewoon een kwestie van gebrek aan wilskracht?

Die indruk wordt wel vaak gewekt, vandaar het schuldgevoel. 

​

Ik was laatst bij een lezing van een gerenommeerde medische wetenschapper.

Na een inleiding over risicofactoren voor een hartinfarct toonde hij een foto van zichzelf.

Een aantal jaren jonger, maar een flink aantal kilo's zwaarder.

Op een bepaald moment vertelde hij, dat hij "de knop had omgezet" en was hij rigoureus anders gaan eten.

​

De volgende dia's toonden links vernauwde en rechts schone open bloedvaten.

Dat laatste was het resultaat van al die inspanningen.

Hij keek daarbij de zaal indringend aan over zijn brilletje en concludeerde:

"Het hartinfarct is dus een keuze."

Een gezond hart door wilskracht.

​

Hoe is dat te rijmen met boodschappen van populaire hersenboeken als "de vrije wil bestaat niet"?

Gedrag is volgens de auteurs het resultaat van onbewuste en automatische reacties op prikkels uit onze omgeving.

Een schijnbaar hopeloos uitgangspunt voor gedragsverandering in een omgeving vol verleidingen.

Ons gedrag komt grotendeels voort uit impulsieve reacties op onze omgeving.

Wilskracht wordt door velen als een te cultiveren deugd gezien en een gebrek daaraan als een persoonlijk falen.

Het zou een soort bekwaamheid zijn, net als uithoudingsvermogen.

Net als uithoudingsvermogen zou je daadkracht door training kunnen vergroten, maar je kunt evengoed ook uitgeput raken.

​

Het blijkt echter, dat het centraal stellen van wilskracht bij gedrag een te simpele karikatuur maakt van het complexe proces dat nodig is voor het aanleren van nieuwe gewoonten.

Ons gedrag komt namelijk inderdaad grotendeels voort uit impulsieve reacties op onze omgeving.

​

Het concept van wilskracht dicteert dat je, als je je gedrag wilt veranderen, die reflexen moet onderdrukken of negeren.

Volgens nieuwere inzichten moet je echter juist gebruik maken van die natuurlijke reacties op prikkels bij de geleidelijke overgang van oude naar nieuwe gewoonten.

​

Een omgeving creëren of opzoeken die onbewust verleidt tot de gezondere keuze is daarbij essentieel.

Gezonder gedrag belonender maken dan het ongezondere alternatief helpt ook.

Ga bijvoorbeeld met je beste vrienden gezond koken in plaats van in je eentje een pizzapunt met cola voor de tv weg te werken. 

​

Wat belonend is, is voor iedereen verschillend.

Ga op zoek naar wat voor jou werkt, in plaats van te vertrouwen op die ongrijpbare wilskracht.