Iemand vroeg zich af waarom zij acuut minder goed kon nadenken als ze honger had.

Logisch, dacht ik, je brein wil dan dat je je aandacht vooral richt op eten.

Andere beslommeringen komen daarna wel. 

​

'Erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral', schreef Bertolt Brecht al in Die Dreigroschenoper uit 1928.

Op hersenscans zie je bij hongerige mensen de aandachtsgebieden van het brein fel oplichten bij plaatjes van eten.

Terwijl dat nauwelijks gebeurt bij die van bloemen of gereedschap. 

​

Niet eten kan leiden tot een laag bloedsuikergehalte, wat allerlei hormonale mechanismen in werking zet die de eetlust reguleren. 

​

Bij een laag bloedsuikergehalte blijken mensen ook eerder intuïtieve dan weloverwogen besluiten te nemen op andere terreinen dan eten.

In vergelijking met scholieren die wel ontbeten presteerden scholieren die het ontbijt oversloegen iets minder goed op school. 

​

Maar dat was vooral zo bij scholieren die toch al slechte eetgewoontes hadden.

Vooral zaken als aandacht en geheugen verslechteren op het moment dat je een stevige trek hebt. 

Goed ontbijten en regelmatig eten lijkt daarom het devies.

Maar ook weer niet te véél.

Een acuut effect van overeten is dat je brein er slomer en slaperiger van wordt.

Alle energie die je hebt gaat dan zitten in het verteren van de maaltijd. 

​

Chronisch overeten en een continue hoge concentratie van het bloedsuiker zijn ook op de lange termijn niet goed voor het brein. Mensen met diabetes type 2, die vrijwel voortdurend een te hoge bloedsuikerspiegel hebben, hollen bij het ouder worden mentaal sneller achteruit dan gezonde mensen.

Ook het risico op dementie is bij hen verhoogd. 

​

Een paar uur vasten is, zoals hierboven beschreven, niet goed voor de concentratie.

Islamitische studenten klagen er tijdens de ramadan vaak over als ze overdag niets eten. 

​

Onderzoek laat zien dat hun cijfers tijdens die periode 10 procent lager zijn dan anders.

Mensen die wat langduriger vasten (2 of 3 etmalen per week of langer, ook wel 'intermittent fasting' genoemd) rapporteren daarentegen vaak een opmerkelijke helderheid van geest. 

​

Griekse filosofen als Pythagoras eisten dat hun studenten regelmatig een paar dagen vastten voor een betere concentratie en creativiteit. 

​

Maar nog langer vasten, zoals bij hongersnood of anorexia nervosa, kan gepaard gaan met soms onomkeerbare verslechteringen van de hersenfuncties.

Of je door honger alerter wordt hangt dus erg af van de duur en de omstandigheden.

Vast en zeker.